Decyzja o wyborze odpowiedniego stylu zarządzania może w gigantycznym stopniu wpływać na zadowolenie pracowników, efektywność wykonywanych zadań czy po prostu – osiąganie i skuteczne realizowanie postawionych celów biznesowych. Dobry lider to taki, który wie, jak odpowiednio dopasować model zarządzania do branży, specyfiki pracy czy umiejętności i charakterów zespołu. Jednym z najpopularniejszych jest autokratyczny styl zarządzania, o którym szerzej opowiemy w poniższym artykule. Zapraszamy i życzymy przyjemnej lektury!
Czym jest autokratyczny styl zarządzania?
Współcześnie wyróżnia się 3 najpopularniejsze modele zarządzania – autokratyczny, liberalny i demokratyczny. Każdy z nich charakteryzuje się utartymi metodami zarządzania, które są w zasadzie powtarzalne. Wybór określonego stylu powinien zależeć od kilku czynników w tym m.in. specyfiki firmy, kultury organizacyjnej, osobowości i charakteru menadżera i pracowników, a także zakresu i rodzaju wykonywanych obowiązków.
I tak styl autokratyczny to sposób zarządzania zorientowany na władzę. Decyzje są podejmowane przez lidera lub też grupę decyzyjną składającą się z zaledwie kilku osób. Pozostali członkowie zespołu nie mają wpływy na zapodające postanowienia. Znakiem charakterystycznym jest tu ścisła kontrola kierownika nad pozostałymi pracownikami. Zespoły kierowane przez autokratycznego lidera otrzymują zrozumiałe wytyczne (które trudno jest zmienić lub podważyć), z których później są rozliczani. Pracownicy nie mają tu wpływu na podejmowane decyzje, ani bieg wydarzeń. Wszelkie decyzje podejmowane są szybko i sprawnie – bez angażowania zespołu. W tym stylu zarządzania niejednokrotnie stosowane są surowe zasady. Współpracę z liderem autokratycznym niewątpliwie docenią osoby, preferujące pracę w przewidywalnych warunkach, a także zadaniowe. Osoby ceniące sobie komunikację w pracy czy relacje z innymi członkami zespołu mogą czuć się zakłopotane, a w perspektywie czasu – sfrustrowane i niespełnione. Kierownik skupia się tu wyłącznie na zadaniach, a nie na ludziach, ich potrzebach czy emocjach. Dowiedz się także o pozostałych stylach zarządzania w miejscu pracy!
Styl autokratyczny – jaki są wady i zalety?
Styl autokratyczny, podobnie jak wszystkie pozostałe style zarządzania ma swoje wady i zalety. Mocnym punktem jest przede wszystkim wysoka efektywność wykonywanych zadań, a także możliwość osiągnięcia dyscypliny w zespołach. Nieporozumienia są tu rzadkością, ponieważ pracownicy są skoncentrowani na wykonywaniu ściśle określonych poleceń – działają według planu i wyznaczonych metod pracy. Na uwagę zasługuje również szybkość w podejmowaniu decyzji i dotrzymywanie terminów. Model ten doskonale sprawdzi w branżach, które nie wymagają nadmiernej kreatywności czy pracy twórczej – konieczna jest jednak umiejętność pracy pod presją czasu. Menadżerowie dokładnie formułują swoje polecenia i kontrolują wykonywanie zadań. Cel i kierunek, który ma obrać zespół, jest określony przez pion zarządzający.
Jeśli chodzi o wady, niewątpliwie należy tu wspomnieć o sankcjach i przymusie – nie ma tu miejsca na dobrowolność czy praktyczne strategie dobrej motywacji i zaangażowania pracowników. Menadżer autokrata nie dopuszcza do dyskusji z pracownikiem i nie interesują go stosunki w zespole. Ponadto nie budzi sympatii, a niepewność i nieufność. Wyniki pracy przekazuje w taki sposób, aby nie pozostawić możliwości odniesienia się do ocen czy zarzutów. Niejednokrotnie zdarza się, że motywacją pracowników jest strach. Warto wspomnieć również o rotacji w zespołach spowodowanej brakiem identyfikacji pracowników z firmą. Z kolei ograniczona swoboda i brak możliwości podejmowania decyzji może negatywnie wpływać na zaangażowanie i motywację w zespołach.
Kierownik autokrata – podział
Na tym etapie warto byłoby wspomnieć również o rodzajach menadżerów charakterystycznych dla stylu autokratycznego. Jednym z nich jest kierownik autokrata, który nakreśla cele, a następnie egzekwuje pracę, stosując system kar i nagród. Autokrata surowy to określenie stosowane w odniesieniu do menadżera, który nie wychodzi poza schematy i na ogół działa sprawiedliwie. Niekiedy zdarza się jednak, że pracownicy są zastraszani. Autokraci życzyli to liderzy, którzy wykazują troskę o swoich pracowników, jednocześnie podkreślając, że tylko oni są w stanie im pomóc. W zamian liczą na wdzięczność i podziękowania. Autokraci nieudolni to osoby nadużywające władzy. W działaniach często dopuszczają się kłamstw. Ślepo wierzą w swoją nieomylność i perfekcjonizm.
Autokratyczny styl zarządzania, choć skuteczny w osiąganiu dyscypliny i szybkich wyników, może ograniczać kreatywność i zaangażowanie pracowników. Wybór tego modelu powinien być świadomym i dobrze przemyślanym krokiem, uwzględniającym specyfikę firmy oraz charakter zespołu. Mimo swoich wad, autokratyczne zarządzanie może sprawdzić się w sytuacjach wymagających jasnych wytycznych i ścisłej kontroli. Klucz do sukcesu leży w odpowiednim balansie pomiędzy stanowczością a zrozumieniem potrzeb zespołu.
